Saturday 5, Jul 2025

8 Νοε 2016

Πώς ακριβώς εκλέγεται ο Αμερικανός πρόεδρος

usa-%25C3%25A9lectionsΗ εκλογή του Αμερικανού προέδρου δεν είναι τόσο απλή όσο ακούγεται καθώς για την τελική ανάδειξη του  νικητή σημασία δεν έχουν τόσο οι ψήφοι που θα λάβει, αλλά οι εκλέκτορες.
Στην πραγματικότητα, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν εκλέγεται απευθείας από το λαό. Αντιθέτως η επιλογή γίνεται από το Σώμα των Εκλεκτόρων.
Κάθε πολιτεία έχει έναν προκαθορισμένο αριθμό εκλεκτόρων, ίσο με το σύνολο των γερουσιαστών της (οι οποίοι είναι πάντοτε δύο για κάθε πολιτεία) και των αντιπροσώπων της στη Βουλή των Αντιπροσώπων (αυτός ο αριθμός ορίζεται ανάλογα με το πληθυσμιακό μέγεθος της πολιτείας). Έτσι οι Αμερικανοί πολίτες τυπικά δεν ψηφίζουν πρόεδρο αλλά προεδρικό εκλέκτορα.
Για παράδειγμα, η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πολιτεία της Καλιφόρνια διαθέτει 55 εκλεκτορικές ψήφους, ενώ ορισμένες μικρές πολιτείες και το εκλογικό διαμέρισμα της Κολούμπια (όπου βρίσκεται και η πρωτεύουσα Ουάσιγκτον έχουν μόνο τρεις εκλέκτορες. Γι’ αυτό και οι μεγάλες πολιτείες είναι που παίζουν καθοριστικό ρόλο σε κάθε εκλογές. Φέτος, ειδικά, οι αμφίρροπες πολιτείες της Φλόριντα και της Βόρειας Καρολίνα θα «δείξουν» τον νικητή, ενώ ακόμα και το επιτελείο του Τραμπ έχει παραδεχθεί ότι εάν χάσουν αυτές τις δύο πολιτείες θα χάσουν και τις εκλογές.
Συνολικά το εκλεκτορικό σώμα απαρτίζεται από 538 εκλέκτορες. Σχεδόν σε όλες τις πολιτείες – με εξαίρεση το Μέιν και τη Νεμπράσκα εφαρμόζεται το πλειοψηφικό σύστημα για την εκλογή των εκλεκτόρων, δηλαδή ο νικητής υποψήφιος πρόεδρος που έχει διαφορά έστω και μιας ψήφου από τον αντίπαλό του αποσπά το σύνολο των εκλεκτόρων της πολιτείας.
Για να γίνει κάποιος υποψήφιος πρόεδρος χρειάζεται να συγκεντρώσει 270 ψήφους μέσα στο Σώμα των Εκλεκτόρων. Ο πρόεδρος δεν χρειάζεται να έχει συγκεντρώσει την πλειοψηφία της λαϊκής ψήφου. Έτσι, ο Αλ Γκορ το 2000 αν και συγκέντρωσε περίπου 500 χιλιάδες περισσότερες ψήφους από τον κ. Μπους εντούτοις δεν πέρασε την είσοδο του Λευκού Οίκου.
Σε ορισμένες πολιτείες η ψήφος των εκλεκτόρων είναι κατά συνείδηση αλλά πρακτικά οι εκλέκτορες πάντα ψηφίζουν τον υποψήφιο που απέσπασε την πλειοψηφία στην πολιτεία τους.
Σε άλλες πολιτείες οι εκλέκτορες υποχρεώνονται νομικά να ψηφίσουν τον υποψήφιο που πλειοψήφησε.
Ορισμένες φορές υπήρξαν εκλέκτορες ή ομάδες εκλεκτόρων (αυτοί αποκαλούνται «άπιστοι εκλέκτορες») που ψήφισαν άλλον υποψήφιο για πρόεδρο, αλλά αυτό συνέβη σπανίως και σε καμιά περίπτωση αυτοί δεν καθόρισαν το τελικό αποτέλεσμα.
Εάν το εκλογικό αποτέλεσμα είναι αμφίρροπο, ένας «άπιστος» εκλέκτορας μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα, το οποίο μάλλον θα αντιμετωπιστεί δια της δικαστικής οδού.
Οι εκλέκτορες επιλέγονται σε κάθε πολιτεία από τα κόμματα, πριν τις εκλογές – συνήθως με ψηφοφορία στο κομματικό συνέδριο. Μετά τις εκλογές (και φέτος στις 13 Δεκεμβρίου) οι εκλέκτορες συγκεντρώνονται στις πρωτεύουσες των 50 πολιτειών για να ψηφίσουν.
Τα αποτελέσματα διαβιβάζονται επισήμως στη Γερουσία στις 6 Ιανουαρίου και ο νεοεκλεγείς πρόεδρος ορκίζεται στις 20 Ιανουαρίου.
Γιατί επελέγη αυτό το σύστημα;
Όταν συστάθηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες (1776) η διεξαγωγή μιας πανεθνικής εκλογικής εκστρατείας ήταν αδύνατη λόγω της έλλειψης των επικοινωνιών. Έτσι, η κάθε πολιτεία διαφύλατε με επίζηλο τρόπο τα δικαιώματά της στην ομοσπονδία, τα πολιτικά κόμματα θεωρούνταν ύποπτα και η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας επίφοβη.
Οι συντάκτες του Συντάγματος του 1787 απέρριψαν ως λύση τόσο την εκλογή του προέδρου από το Κογκρέσο – επικαλούμενοι την αρχή διάκρισης των εξουσιών – όσο και την εκλογή δια της λαϊκής ψήφου, γιατί φοβόντουσαν ότι οι ψηφοφόροι θα επέλεγαν τους τοπικούς τους υποψηφίους και οι μεγάλες σε πληθυσμό πολιτείες θα ηγεμόνευαν πολιτικά τις μικρότερες.
Ένας άλλος παράγοντας ήταν η προτίμηση που έδειξαν οι νότιες πολιτείες στο σύστημα εκλογής δια εκλεκτόρων. Οι σκλάβοι τότε δεν είχαν ψήφο αλλά μέτραγαν σαν 3/5 ενός προσώπου για να υπολογιστεί το μέγεθος της κάθε πολιτείας.
Η αρχική ιδέα ήταν ότι το Σώμα των Εκλεκτόρων θα απαρτιζόταν από μόνο τους επιφανείς πολίτες του κάθε συστατικού κράτους της ομοσπονδίας. Σιγά – σιγά η σύνθεση του εκλεκτορικού σώματος άλλαξε ώστε να αντιπροσωπεύει περισσότερο τη λαϊκή βούληση, όπως αυτή εκφράζεται το Νοέμβριο, κάθε 4 χρόνια.
Η πιθανότητα αυτή θεωρείται μείζον μειονέκτημα του παρόντος συστήματος. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτό του 2000, όταν ο υποψήφιος των Δημοκρατικών Αλ Γκορ έλαβε το 48,38% των συνολικών ψήφων έναντι 47,87% του Ρεπουμπλικάνου Τζορτζ Μπους.
Ωστόσο τελικά πρόεδρος ανακηρύχθηκε ο Μπους καθώς συγκέντρωσε 27 ψήφους μέσα στο εκλεκτορικό σώμα, έναντι 266 του αντιπάλου του. Τη διαφορά έκανε η πολιτεία της Φλόριντα με τις 25 ψήφους εκλεκτόρων που πήγαν όλες υπέρ του κ. Μπους, αν και η διαφορά του από το δεύτερο στην πολιτεία αυτή ήταν μόλις 537 ψηφοδέλτια.
Κάτι παρόμοιο παρατηρήθηκε το 1888 όταν ο Μπέντζαμιν Χάρισον εξελέγη πρόεδρος από το Σώμα των Εκλεκτόρων ενώ είχε συγκεντρώσει λιγότερες λαϊκές ψήφους από τον αντίπαλό του, Γκρόβερ Κλίβελαντ.
Ένα επιπλέον μειονέκτημα του συστήματος εκλεκτόρων είναι ότι σε ορισμένες πολιτείες το αποτέλεσμα θεωρείται βέβαιο υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου και έτσι οι πολίτες δεν έχουν κάποιο κίνητρο για να ψηφίσουν. Αλλά και οι υποψήφιοι δεν διεξάγουν προεκλογικό τους αγώνα σε πολιτείες όπου δεν έχουν την ελπίδα να βγουν πρώτοι.
Τι συμβαίνει εάν κανείς υποψήφιος δεν έχει την πλειοψηφία στο Σώμα;
Τότε η απόφαση για τον πρόεδρο λαμβάνεται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, καθώς οι έδρες της είναι αναλογικά με τον πληθυσμό της χώρας και αντιπροσωπεύουν καλύτερα από τη Γερουσία τη λαϊκή βούληση.
Σε αυτή την περίπτωση οι αντιπρόσωποι κάθε πολιτείας έχουν μόνο μία ψήφο, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα αυτή την ψήφο την ελέγχει το κόμμα που ήλθε πρώτο στην πολιτεία. Για την εκλογή προέδρου απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία ανάμεσα στις 50 πολιτείες.
Ο αντιπρόεδρος επιλέγεται από τη Γερουσία, και τα 100 συνολικά μέλη του σώματος αυτού έχουν από μία ψήφο.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Copyright © All rights reserved - Επιτρέπεται αναδημοσίευση μόνο αν αναφέρεται το Dialefsis